Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri
Þá kemur til hennar maður, æði-ófrýnilegur á að líta. Hann var í skorpnum skinnstakki, sem náði á ristar að framan, en á herðablöð að aftan. Horinn náði úr nefinu og niður á tær. Hann spyr, af hverju hún gráti. Hún kvað það vera til lítils að segja honum það, hann mundi lítið geta úr því bætt.
„Ég veit (я знаю), hvað að þér gengur (что у тебя за беда: «что с тобой приключилось»),“ segir hann (говорит он), „og ef þú vilt kyssa mig í kvöld (и если ты меня захочешь поцеловать вечером; kyssa – целовать), þá skal ég hjálpa þér að ná nálinni (то помогу я тебе найти булавку; ná – достигать; получать, добиваться).“
Hún kveðst skuli gera það (она сказала, что так и сделает). Helga spyr hann að nafni (Хельга спрашивает его имя; nafn – имя), en hann kvaðst heita Dordingull (а он говорит, что зовут его Дордингютль; dordingull – паук). Þau ganga nú bæði frá hellinum (вот идут они вдвоём от пещеры), þangað til þau koma að litlu húsi (пока не доходят до маленького домика). Við dyrnar á húsinu er páll og reka (у двери домика – две лопаты; páll – лопата; reka – лопата). Þá segir Dordingull (вот говорит Дордингютль): „Páll, sting þú (лопата, копай; stinga – вскапывать); reka, moka þú (лопата, выгребай; moka – чистить лопатой; отгребать).“
„Ég veit, hvað að þér gengur,“ segir hann, „og ef þú vilt kyssa mig í kvöld, þá skal ég hjálpa þér að ná nálinni.“
Hún kveðst skuli gera það. Helga spyr hann að nafni, en hann kvaðst heita Dordingull. Þau ganga nú bæði frá hellinum, þangað til þau koma að litlu húsi. Við dyrnar á húsinu er páll og reka. Þá segir Dordingull: „Páll, sting þú; reka, moka þú.“
Þá taka þau páll og reka til starfa (вот берут они лопаты и начинают работать; starfa – работать), þangað til þau koma niður að nálinni (пока не выкопали булавку: «не пришли вниз к булавке = не добрались до булавки»). Tekur þá Dordingull hana upp og segir (поднимает её Дордингютль и говорит), að hér sé nú nálin (вот, мол, булавка: «что здесь есть теперь булавка»), og spyr Helgu (и спрашивает Хельгу), hvort hún vilji nú ekki kyssa sig (не хочет ли она теперь поцеловать её); en það segist hún ekki geta (но она говорит, что не может этого сделать).
Þá taka þau páll og reka til starfa, þangað til þau koma niður að nálinni. Tekur þá Dordingull hana upp og segir, að hér sé nú nálin, og spyr Helgu, hvort hún vilji nú ekki kyssa sig; en það segist hún ekki geta.
Fer nú Helga heim í hellinn (возвращается тогда Хельга домой в пещеру) og leggur brjóstnálina í rúm skessu (и кладёт булавку в комнату великанши; rúm – место; помещение; кровать). Um kvöldið kemur skessa heim og spyr (вечером приходит великанша домой и спрашивает), hvar nálin sé (где булавка).
„Hún er í rúmi þínu (она у тебя в комнате),“ segir Helga (говорит Хельга).
„Vel er unnið (хорошо сработано; vinna – работать; выполнять),“ mælti skessa (сказала великанша), „en varla muntu hafa verið ein í ráðum (но вряд ли ты одна с заданием справилась: «вряд ли ты была одна в совете»; ráð – выход; средство; совет; обдумывание).“
Fer nú Helga heim í hellinn og leggur brjóstnálina í rúm skessu. Um kvöldið kemur skessa heim og spyr, hvar nálin sé.
„Hún er í rúmi þínu,“ segir Helga.
„Vel er unnið,“ mælti skessa, „en varla muntu hafa verið ein í ráðum.“
Næsta morgun segir skessa (на следующее утро говорит великанша): „Verk hef ég ætlað þér í dag, Helga (работа у меня для тебя: «тебе» есть, Хельга; ætla – планировать; предназначать): þú skalt sækja tafl (ты должна принести шахматы; tafl – настольная игра; шахматы), sem ég á hjá Daladrottningu systur minni (которые у меня у Королевы Долин, сестры моей); hef ég lengi viljað fá það (давно я их хотела заполучить), en ekki fengið (да не получила).“
Helga spyr (Хельга спрашивает), hvar Daladrottning sé (где Королева Долин).
„Það máttu segja þér sjálf (это ты сама должна узнать),“ mælti skessa (ответила великанша), „og ef þú kemur ekki með taflið (и если вернёшься без шахмат: «не с шахматами»), skal ég drepa þig (убью я тебя).“
Næsta morgun segir skessa: „Verk hef ég ætlað þér í dag, Helga: þú skalt sækja tafl, sem ég á hjá Daladrottningu systur minni; hef ég lengi viljað fá það, en ekki fengið.“
Helga spyr, hvar Daladrottning sé.
„Það máttu segja þér sjálf,“ mælti skessa, „og ef þú kemur ekki með taflið, skal ég drepa þig.“
Fer nú skessa burt (вот ушла великанша), en Helga situr eftir ráðalaus og sest í hellisdyrnar og grætur (а Хельга ума не приложит, что ей делать, села у входа в пещеру и плачет).
Þá kemur þar Dordingull (вот приходит Дордингютль) og kveðst muni hjálpa henni (и говорит, что поможет ей), ef hún kyssi sig í kvöld (если она его поцелует вечером). Helga kveðst fegin vilja ganga að þeim kostum og þó meira væri (Хельга сказала, что на всё, что угодно, пойдёт: «что счастливо захочет пойти на любые условия» и даже больше; feginn – довольный; kostur – выход; возможность; условие).
Fer nú skessa burt, en Helga situr eftir ráðalaus og sest í hellisdyrnar og grætur.
Þá kemur þar Dordingull og kveðst muni hjálpa henni, ef hún kyssi sig í kvöld. Helga kveðst fegin vilja ganga að þeim kostum og þó meira væri.
Síðan ganga þau frá hellinum (тогда идут они от пещеры) og ganga nú lengi (долго уже: «теперь» идут), þangað til þau sjá höll mikla nokkuð langt frá (пока не увидели большой дворец /довольно/ далеко впереди). „Í þessari höll (в этом дворце),“ segir Dordingull (говорит Дордингютль), „býr nú Daladrottning (живёт теперь Королева Долин). Skaltu nú fara þangað (тебе нужно пойти туда), og mun hún taka þér vel (и она тебя наверняка хорошо примет) og fá þér taflið (и даст тебе шахматы). Hún mun bera fyrir þig mat (даст тебе еды: «наверняка принесёт для тебя еды»), en þú skalt engan bita borða (но ты не должна ни кусочка съесть), en þrjá bita skaltu taka (а три кусочка тебе надо взять) og stinga í vasa þinn (и себе в карман сунуть), og vel skaltu signa borðbúnaðinn (и должна ты ещё еду и приборы перекрестить; signa – освящать; крестить; borðbúnaður – столовый сервиз; еда; праздничный обед; búnaður – сельское хозяйство; одежда; снаряжение), þegar þú ert setst undir borð (когда сядешь за стол). Þegar þú ert komin á stað (когда станешь уходить), mun hún senda á eftir þér þrjá varga (отправит она за тобой трёх волков; vargur – волк), og skaltu þá fleygja sínum bitanum í hvern (а ты им брось по куску еды каждому; fleygja – бросать).“
Síðan ganga þau frá hellinum og ganga nú lengi, þangað til þau sjá höll mikla nokkuð langt frá. „Í þessari höll,“ segir Dordingull, „býr nú Daladrottning. Skaltu nú fara þangað, og mun hún taka þér vel og fá þér taflið. Hún mun bera fyrir þig mat, en þú skalt engan bita borða, en þrjá bita skaltu taka og stinga í vasa þinn, og vel skaltu signa borðbúnaðinn, þegar þú ert setst undir borð. Þegar þú ert komin á stað, mun hún senda á eftir þér þrjá varga, og skaltu þá fleygja sínum bitanum í hvern.“
Fer nú Helga til hallarinnar (пошла тогда Хельга во дворец). Daladrottning tekur henni vel (Королева Долин хорошо её приняла) og ber fyrir hana mat á borð (и ставит перед ней еду на стол). Kveðst hún vita, í hvaða erindum hún sé (говорит, что знает, зачем: «по какому делу» она пришла).
Fer nú Helga til hallarinnar. Daladrottning tekur henni vel og ber fyrir hana mat á borð. Kveðst hún vita, í hvaða erindum hún sé.
En þegar allt er á borð borið (но когда стол был накрыт: «всё принесено на стол»), segir Daladrottning (говорит Королева Долин): „Skerðu hana (порежь её; skera – резать), gaffall (вилка), sting þú hana (заколи её), hnífur (нож), og gleyptu hana (проглоти её; gleypa – глотать), dúkur (скатерть).“
Þá svaraði hnífurinn, gaffallinn og dúkurinn (тогда ответили нож, вилка и скатерть): „Við getum það ekki (не можем мы), hún Helga signdi okkur svo vel (Хельга нас так хорошо перекрестила).“
En þegar allt er á borð borið, segir Daladrottning: „Skerðu hana, gaffall, sting þú hana, hnífur, og gleyptu hana, dúkur.“
Þá svaraði hnífurinn, gaffallinn og dúkurinn: „Við getum það ekki, hún Helga signdi okkur svo vel.“
Nú fór Daladrottning frá Helgu um stund (вот Королева Долин отошла от Хельги ненадолго; um stund – некоторое время; stund – время; час); tekur hún þá þrjá bita (взяла она три кусочка еды) og stingur þeim í vasa sinn (и сунула их себе в карман), en ekkert borðaði hún sjálf (а сама ничего не съела).
Daladrottning fær nú Helgu taflið (Королева Долин дала тогда Хельге шахматы), og fer hún síðan af stað (и та отправилась восвояси). Þegar hún er komin nokkuð frá höllinni (когда она на некоторое /расстояние/ отошла от дворца), koma þrír vargar á eftir henni (понеслись за ней три волка), og telur hún víst (и решила она; telja – думать; считать; víst – возможно), að þeir muni eiga að ráða sér bana (что конец ей пришёл: «они должны порешить её»; bani – смерть, гибель; убийца). Helga tekur bitana og kastar fyrir þá (Хельга достала кусочки еды и бросила им), en vargarnir éta sinn hver (а волки сожрали каждый свой кусок) og detta þegar dauðir niður (и упали замертво: «и упали тогда мёртвыми вниз»; detta – падать).
Nú fór Daladrottning frá Helgu um stund; tekur hún þá þrjá bita og stingur þeim í vasa sinn, en ekkert borðaði hún sjálf.
Daladrottning fær nú Helgu taflið, og fer hún síðan af stað. Þegar hún er komin nokkuð frá höllinni, koma þrír vargar á eftir henni, og telur hún víst, að þeir muni eiga að ráða sér bana. Helga tekur bitana og kastar fyrir þá, en vargarnir éta sinn hver og detta þegar dauðir niður.
Helga fer nú leiðar sinnar og í hellinn (Хельга пошла тогда своей дорогой в пещеру; leið – путь, дорога) og leggur taflið í rúm skessunnar (и положила шахматы в комнату великанши).
Um kvöldið kemur skessan heim (вечером приходит великанша домой) og spyr Helgu (и спрашивает Хельгу), hvar taflið sé (где шахматы). Hún segir það sé í rúminu (та отвечает, что в комнате).
